Wśród  apostołów powołanych przez Chrystusa,  święty Andrzej,  podobnie jak Piotr, Paweł czy Jan, zajmuje w Kościele miejsce szczególne. Wyróżnienie apostoła Andrzeja  i adoracja jego imienia m.in. istnieją w całej historii prawosławnej Rusi, a obecnie Rosji. Spróbujmy wyjaśnić przyczyny takiego stanu rzeczy. Na początku poznajmy choć w skrócie dzieje jego życia.

Ewangeliści koncentrują swoją uwagę na Osobie Jezusa Chrystusa – Jego Boskiej nauce,  niezwykłych  cudach. Postacie apostołów są jakby w cieniu tych wydarzeń. Nie wiele znajdujemy u nich opisów  nawet z życia Przenajświętszej Bogarodzicy.   Apostoł Andrzej   wspominany jest u ewangelistów zaledwie cztery razy. Wiadomości o jego życiu i działalności  Kościół czerpie   głownie  z przekazów świętej Tradycji.  

Apostoł Andrzej był bratem apostoła Piotra. Pochodzili z Betsaidy nad Jeziorem Galilejskim. Obaj byli rybakami. Z połowu ryb utrzymywała się większość ówczesnej biedoty, do której należeli święci Bracia. Pod względem moralnym ta uboga społeczność była  najmniej skażona przez ówczesny świat. Świadczy o tym  fakt, że apostoł Andrzej,  poszukując zbawienia,  był uczniem  św. Jana Chrzciciela. Gdy usłyszał od swojego nauczyciela słowa o Chrystusie: „Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata” bez namysłu jako pierwszy podążył za Zbawicielem. Swojemu bratu – Piotrowi  oznajmił, że „znalazł Mesjasza”.  Spotkawszy braci nad jeziorem Galilejskim  Chrystus powiedział  by podążali za Nim i że uczyni ich  łowcami dusz ludzkich.  Apostołowie zostawili swoje łodzie i sieci,  jakby zapomnieli, że posiadają  rodziny, i bez namysłu poszli za swoim Boskim Nauczycielem. Niewątpliwie analogicznie postępowali pozostali apostołowie. Słowa Chrystusa czyniły cuda. Apostoł Andrzej, razem z innymi apostołami,  podążał za Chrystusem  przez cały ponad  3 - letni okres głoszenia dobrej nowiny o Królestwie Bożym.

Po zmartwychwstaniu Chrystusa i zesłaniu Świętego Ducha   apostołowie rzucili  losy, w wyniku których każdy z nich wyruszył aby głosić Ewangelię w wybranych losowo krajach świata.  Apostołowi  Andrzejowi przypadły rozległe krainy Frakcji,   Skifów, Thesalonii i Achai.  Orygenes (I w.n.e) potwierdza, że Apostoł nauczał Skifów, zamieszkujących tereny na północ od Morza Czarnego, Azowskiego i Kaspijskiego. Dziś są to tereny Ukrainy i Kubani.  Dokładne określenie terenów ewangelizacji przez Apostoła Andrzeja,  z braku dokumentów jest trudne.

Misja ewangelizacji, podobnie jak u innych apostołów, napotykała  na wiele przeszkód i trudności. Przed wysłaniem apostołów z misją w świat Chrystus przepowiedział im: „Jak gonili Mnie tak i was gnać będą”. Pomimo to słowa  ich działały na ludzi jak sieci zarzucone w morze i dlatego stali się łowcami dusz ludzkich. Dzięki tym, prostym, niewykształconym rybakom,  świat usłyszał o Chrystusie, a Ewangelia dotarła do milionów mieszkańców ziemi. Apostołowie założyli fundamenty Kościoła Chrystusowego.

Apostoł Andrzej czynił wiele cudów – uzdrawiał chorych, a nawet wskrzeszał umarłych. W Patras na Peloponezie nawrócił na chrześcijaństwo żonę miejscowego prokonsula i jej brata, założył liczącą się gminę chrześcijańską. Za swoją działalność został osądzony i skazany na śmierć  przez ukrzyżowanie. Powieszony  został na krzyżu w kształcie  greckiej litery x, stąd krzyż ten do dziś mianuje się krzyżem   świętego Andrzeja.  Aby  przedłużyć cierpienia i opóźnić śmierć,  do krzyża nie był przybity lecz przywiązany za ręce i nogi. Pomimo cierpień nadal  nauczał ludzi o zmartwychwstałym Chrystusie. W opisie życia Apostoła jest wzmianka, że w chwili jego śmierci krzyż świecił nieziemskim światłem. Szczątki tego krzyża zachowały się do naszych czasów i znajdują się w przepięknej,  majestatycznej  świątyni Apostoła Andrzeja w Patras.  Zmarł  Apostoł ok. 70 r.n.e.

W 365 r. jego relikwie przewieziono z Patras do Konstantynopola.  W 1202 r. krzyżowcy wywieźli je do Włoch. Obecnie znajdują się w pięknej  bazylice w mieście Amalfi na południowo-zachodnim wybrzeżu,  poniżej Neapolu. W XV w. głowę Apostoła przewieziono do Watykanu do bazyliki św. Piotra.  W 1964 r. papież Paweł VI zwrócił ją do Patras, gdzie znajduje się po dzień dzisiejszy. Prawa ręka Apostoła  jest w Moskwie w Bogojawlenskim soborze.  

Wracając do szczególnej adoracji apostoła Andrzeja w Rosji,  najwidoczniej  bazuje ona  na przekazach o ewangelizacji przez Apostoła narodów dawnej Rusi.  Potwierdzenie tego znajdujemy m.in. w latopisie św. Nestora (XI w.) a także ustnych przekazach, stwierdzających pobyt Apostoła na wzgórzach dzisiejszego Kijowa,  gdzie ustanowił krzyż i przepowiedział powstanie na tym miejscu wielu chrześcijańskich świątyń. Istnieje podanie, że Apostoł dotarł daleko na północ  do dzisiejszego Nowgorodu, a nawet na wyspę Wałaam na Jeziorze Ładoga, gdzie od wieków kwitnie życie monastyczne.  

W XI w.   w Nowgorodzie zbudowano pierwszą cerkiew p.w. Apostoła Andrzeja. W XVI w. powstało „Słowo” o odwiedzeniu przez Apostoła wyspy Wałaam.   

Piotr I ustanowił order Apostoła Andrzeja, który stał się orderem państwowym.   Przyznawany był za odwagę, wierność i wielkie zasługi dla ojczyzny. Apostoł Andrzej uznany został za duchowego opiekuna (patrona)  floty rosyjskiej. Biała flaga z niebieskim krzyżem św. Andrzeja   powiewa nadal na wszystkich jednostkach floty morskiej Rosji.  Flaga  ta  stała się, obok flagi  państwowej,  najważniejszą flagą w Rosji. Adoracja apostoła Andrzeja i symbolu jego ukrzyżowania jest powszechna w Rosji i posiada wymiar  nie tylko cerkiewny. W Rosji i na Ukrainie  jest wiele świątyń poświęconych Apostołowi. Jedną z nich  jest piękna cerkiew św.Andrzeja wzniesiona  na wzgórzu w Kijowie.