W Bari, u świętego Mikołaja, byłem kilkakrotnie. Zawsze jednak marzyłem aby odwiedzić również jego rodzinne miasto Miry Licyjskie. Okazja taka wydarzyła się w 2016r. Oba miejsca – zarówno Bari jak i Miry wywołują u pielgrzyma stan spełnienia i duchowej radości z racji bycia tak blisko i relikwii i miejsca, gdzie spędził Święty większość swojego życia. W Mirach zastaliśmy tłumy pielgrzymów głównie z Rosji i podobno tak jest stale. Niewątpliwie adoracja św. Mikołaja osiągnęła swoje apogeum właśnie w Rosji. Wynika to z ogromnej ilości cudów, jakich doświadczają wierni, po modlitwach do św. Cudotwórcy. O skali adoracji św. Mikołaja świadczy chociażby fakt ostatniej pielgrzymki jego św. relikwii do Rosji. We wszystkich miastach ustawiały się wielotysięczne tłumy, oczekujące po kilka godzin w kolejce, aby pokłonić się relikwiom tego ulubionego świętego. Nie wielu z nas wie, że część relikwii św. Mikołaja znajduje się także w Turcji, a mianowicie w Antalii, tym razem w muzeum archeologicznym. Chyba nie wiedzą o tym sami Rosjanie, bowiem w muzeum nie zastaliśmy nikogo w tego kraju.

Miry Licyjskie to dziś Demre. Turcy pozmieniali wszystkie nazwy miast, zacierając ślady po Bizancjum. Po mieście zachowało się nie wiele. Za czasów św. Mikołaja Mira była stolicą Licyi. Mieszkańcami jej byli, podobnie jak Efezu czy Miletu, głównie Grecy. Tu niemal całe życie spędził św. Mikołaj. Dla mieszkańców miasta był ich opiekunem i obrońcą, a zarazem wybawcą niewinnie skazanych za przestępstwa, których nie dokonali. Św. Mikołaj uczestniczył w pierwszym Soborze Powszechnym, gdzie wykazał się wielkim obrońcą czystości wiary prawosławnej. Zmarł w 345 r. Jego relikwie złożono do sarkofagu i umieszczono w cerkwi, w której przez wiele lat sprawował nabożeństwa. Mieszkańcy Mir, podobnie jak za życia Świętego, doznawali wielu cudownych uzdrowień. Wieść o tych wydarzeniach rozchodziła się niemal po całym chrześcijańskim świecie. Ale oto po ponad 700 latach adoracji św. relikwii w Mirach, być może z woli Świętego (tak przynajmniej twierdzą rzymscy katolicy) jego ostatki zostały przewiezione do Włoch, do miasta Bari. Wydarzenie to miało miejsce w 1087 r. tuż po rozłamie Kościołów tzw. schizmie wschodniej. Przeniesienie relikwii, (jak twierdzą Grecy wykradzenie), nastąpiło przy niezwykłych okolicznościach. Nękani przez piratów mieszkańcy Mir przenieśli swoje domostwa o kilka kilometrów w góry. Relikwiami opiekowało się zaledwie kilku mnichów. Dla rabusiów zaistniała wyjątkowo dogodna sytuacja. Z Bari do Mir przypłynęło kilka statków. Napastnicy obezwładnili mnichów i przystąpili do dzieła. Marmurowy sarkofag okazał się trudny do sforsowania. Nie udało się podnieść ciężkiej pokrywy. Wtedy napastnicy wyłamali boczne ściany i weszli do środka. Działając w pośpiechu, być może w sarkofagu pełnym św. mira, zostawili część relikwii, które dziś możemy oglądać w muzeum w Antalii. Sarkofag w takim stanie zachował się do naszych czasów. Widok zaiste smutny i świadczy o barbarzyńskim rabunku relikwii. Z cerkwi, w której odprawiał nabożeństwa św. Mikołaj, zachowały się jedynie ruiny. W VIII w. zbudowano drugą świątynię i właśnie w niej znajduje się obecnie sarkofag. Na ścianach świątyni zachowały się jeszcze resztki fresków i postacie świętych. Zachowała się cała absyda ołtarzowa z resztką prestoła. Tu każdego roku greccy duchowni w dniu pamięci Świętego 6 grudnia odprawiają św. Liturgię. Turcy są zainteresowani tym miejscem bowiem przyciąga ono rzesze turystów. W otoczeniu powstała cała sieć sklepów, sprzedających zarówno wszelakiej maści upominki z wizerunkiem zwykle Santa Clausa, jak też bogato zdobione ikony. Oprócz zabytków o charakterze sakralnym, turystom pokazują dobrze zachowany amfiteatr rzymski oraz wykute w skałach grobowce, wiek których sięga zamierzchłych czasów. Ich otwory wyglądają jak okna do wieczności.

Wracając do relikwii w Muzeum Archeologicznym w Antalii. Autentyczność ich została potwierdzona po przez badanie DNA i porównanie z wynikami badań relikwii w Bari. W muzeum relikwie znajdują się w części zawierającej zabytki z okresu Bizancjum. Są tam stare ikony, królewskie wrota, płaskorzeźba archanioła Gabriela, srebrne tace z krzyżami oraz kadzidło, być może używane przez samego św. Mikołaja. W jednej z gablot wystawiony jest niewielki sarkofag pokryty czerwoną wykładziną z wgłębieniami odpowiadającymi kształtom włożonych w nie kości. Jest ich w sumie pięć. Cztery wgłębienia są puste. Na pokrywie sarkofagu znajduje się ikona Świętego. Napis w języku tureckim i angielskim głosi, że są to relikwie św. Mikołaja. Przedmioty te dzieli od nas jedynie gruba szyba. Można więc w skupieniu pomodlić się. W Bari relikwie są zamurowane i ich nie widać. Pielgrzymi całują zwykle beton, w którym są one umieszczone.

Tak więc udając się na południe Turcji można zarówno pokłonić się relikwiom jak i odwiedzić miejsce gdzie żył i celebrował nabożeństwa nasz wielki święty Mikołaj Cudotwórca. Większość turystów odwiedzających Turcję nie zdaje sobie sprawy jak wiele świętych miejsc znajduje się na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Tu znajdowały się starożytne miasta i cerkwie – Efez, Pergamon, Filadelfia, Laodycea, Smirna, o których mowa w Apokalipsie św. Jana Teologa. Na terenach tych głosił wiarę chrześcijańską Apostoł Paweł i Równa Apostołom św. Maria Magdalena. Tu w pierwszych wiekach przelana została krew wielu męczenników za wiarę. W Herapolisie (dziś w Pomukale) został ukrzyżowany Apostoł Filip. Jest tu jego grobowiec. Na starożytnych amfiteatrach w Herapolisie czy Mirach Licyjskich życie oddało za Chrystusa wielu chrześcijan. Południe Turcji przeszedł ze swoją armią Aleksander Macedoński. Tutaj Juliusz Cezar i Pompejusz Wielki gromili cylicyjskich piratów. Tu ponoć Antoniusz spotykał swoją Kleopatrę.