Będąc z pielgrzymką w Petersburgu odwiedziliśmy Sobór św. św. Piotra i Pawła, gdzie znajdują się groby carów od Piotra Wielkiego do Aleksandra III. Przewodnik zwrócił uwagę na grób cara Pawła I, na którym leżały świeże kwiaty. Powiedział, że kwiaty przynoszą ludzie od niepamiętnych czasów. Mało tego duchowieństwo Soboru często odprawia modły za duszę zmarłego, czyli panichidy. Informacja ta wywołała u nas zdziwienie. Praktycznie do chwili obecnej, zarówno w Rosji, jak i poza jej granicami, car Paweł I uchodzi za człowieka o pomieszanych zmysłach, okrutnego dziwaka.

Prawdziwą historię o życiu i działalności tego Człowieka przedstawił w swojej książce ludiada, znany rosyjski dziennikarz i pisarz Jurij Worobjewski. Oddajmy mu głos.

Paweł I był synem Katarzyny Wielkiej. Była Niemką, pochodziła ze Szczecina. Ojcem był car Piotr III, wnuk Piotra Wielkiego. Po jego śmierci tron carski objęła Katarzyna. Nie lubiła swojego syna. Miał on żal do matki za zabójstwo ojca. Żoną Pawła była Maria Fiodorowna. Mieli dziesięcioro dzieci, w tym trzech synów – Konstantego, Aleksandra i Mikołaja. Katarzyna zachwycała się przystojnym wnukiem Aleksandrem. Szykowała go do objęcia tronu. W pałacu panował duch ateistycznej filozofii francuskiej. Ulubionym filozofem Katarzyny był Wolter, zaciekły wróg chrześcijaństwa. Oprócz dobrego wykształcenia swojego syna i wnuków Katarzyna zaszczepiła w nich duch tolerancji religijnej. Z łatwością stawali się członkami loży masońskiej.

Nagła śmierć Katarzyny spowodowała, że na tron wstąpił nie wnuk, lecz jej syn Paweł I. Początki panowania Pawła I wzbudzały powszechny zachwyt nie tylko w Rosji ale i za granicą. Sposób panowania świadczył o wspaniałości jego charakteru i wzniosłości jego duszy.

Car przeprowadził wiele reform zmierzających między innymi do uwłaszczenia chłopów. Anulował postanowienia matki o przywilejach oficerskich przez co zmuszeni byli opuścić swoje posiadłości i wrócić do koszar. Wywołało to niezadowolenie. Zreformował armię. Zmiany zapoczątkowane przez Pawła stały się fundamentem nowoczesnej armii. Ogłosił powszechną amnestię. Zwolnił z więzień Tadeusza Kościuszkę i 12 tysięcy jeńców wojennych. Obłożył podatkami szlachtę. Ujawnił, że panowanie Katarzyny Wielkiej obeszło się Rosji wyjątkowo wielkimi kosztami. Powstał dług państwowy w wysokości 200 mln rubli. (Dla przykładu koszt budowy Soboru na placu Saskim w Warszawie wyniósł 3 mln. rubli).

Paweł I ukrócił niekonkurencyjną wymianę handlową z Wielką Brytanią. Anglicy, na mocy wcześniejszych postanowień Katarzyny Wielkiej, korzystali ze znacznych swobód w handlu z Rosją. Wywozili z Rosji towary w głównej mierze przeznaczone do budowy i wyposażenia morskiej floty handlowej. Do Rosji dostarczano alkohole, tytoń, kawę i cukier. Handel taki był niekorzystny dla Rosji i car zawiesił go. Wzbudziło to nienawiść wobec cara. Analogicznie niegdyś postąpił z Wielką Brytanią car Iwan Groźny. Zapłacił to swoim życiem. Również był okrzyknięty szalonym tyranem, a nawet zabójcą swojego syna.

Od młodości Paweł I interesował się sprawami zakonu Joanitów w Jerozolimie, na wyspie Rodos i w końcu na Malcie. Po zdobyciu Malty przez Francuzów i groźbie usunięcia zakonu z wyspy, Paweł zaoferował im pomoc i schronienie. Ofertę przyjęto z radością. Wkrótce na przechowanie dostarczono do rezydencji Pawła w Gatczynie skarby Joanitów – cząstkę św. krzyża Chrystusowego, relikwię prawej ręki Jana Chrzciciela i Filermską ikonę Matki Bożej. W dowód uznania podniesiono Pawła do godności Wielkiego Magistra Zakonu. Skarby te po rewolucji 1917 roku trafiły do klasztoru Cetinje w Czarnej Górze, gdzie znajdują się do chwili obecnej.

Wracając do Pawła I. Z czasem zaprzyjaźnił się z Napoleonem. Razem planowali ukrócić panowanie na morzu Wielkiej Brytanii. Postanowili wspólnie uderzyć w kolonie angielskie w Indiach. Car nawet wydał już rozkaz wymarszu do Indii wojskom rosyjskim. Wywołało to wielkie poruszenie w Wielkiej Brytanii. Wtedy z pewnością przypomniano dawne porzekadło – zniszczyć pasterza, a owce rozpierzchną się same. Z tego też później skorzystają Niemcy w obliczu przegranej I Wojny Światowej i unicestwią carat w Rosji.

Od czasów Piotra Wielkiego w Rosji było wielu obcokrajowców, głównie Niemców i Anglików. W czasie Pawła I liczna była w Rosji dyplomacja angielska. W zaistniałej sytuacji politycznej Anglicy postanowili oczerniać cara. Zapoczątkował je ambasador Anglii. Ogłoszono, że car jest szaleńcem. że doznał pomieszania zmysłów i jest niezdolny do rządzenia krajem. Fama poszła w świat.

Kolejnym etapem działań złowrogiej Anglii było unicestwienie samego cara. Uknuto więc spisek zmierzający do zabicia cara. Z Anglii popłynęły na ten ceł duże pieniądze. Główny zamachowiec nawet przyznał się carowi, że należy do spisku, ale dla tego aby kontrolować zamiary zamachowców i w pewnym momencie ich aresztować. Tak się nie stało. Cara straszliwie pobito i uduszono. Było to w 1801 r. w Wielką Sobotę, przed Wielkanocą. Car miał 47 lat.

Działo się to przy cichej aprobacie Aleksandra I, którego zapewniano, że ojca nie zabiją. Z trudem zgodził się on na objęcie władzy po ojcu. Trauma jakiej doznał przy morderstwie cara, zaważyła na jego dalszym życiu. Wielu mieszkańców Petersburga triumfowało. Fama o szaleństwie i pomieszaniu zmysłów cara zrobiła swoje. I to co było ewidentnym fałszem przeszło do historii caratu jako prawda i w pewnych kręgach utrzymuje się nadal.

Pomimo tego od dnia pogrzebu wielu ludzi przychodziło i przychodzi do grobu Pawła, modli się i składa świeże kwiaty. Istnieją dowody, że przy grobie dokonuje się wiele cudów uzdrowień. Przed rewolucją naliczono ich ponad 300, tak też jest obecnie. Wierni nie tylko zanoszą modlitwy za duszę cara, ale modlą się przy grobie o zdrowie własne i swoich najbliższych.

Zachowały się także słowa św. Serafina Sarowskiego złożone na ręce cara Mikołaja I przez Motowiłowa, bliskiego przyjaciela Starca: „Imperator Paweł Piotrowicz tak wielbił świętą Cerkiew, szanował święte kanony i tyle uczynił dla Jej dobra. Niewielu z carów rosyjskich, podobnie jak On, posłużyło Bożej Cerkwi”. Po śmierci Pawła I na tron wstąpił Aleksander I. Przywrócił on wszystkie swobody, w tym oficerskie, przyznawane przez Katarzynę Wielką. Wywołało to powszechny zachwyt. Rosjanie cieszyli się z zaistniałej zmiany na tronie carskim i pokładali wielkie nadzieje na lepsze jutro narodu.

Ale oto rodzi się nowy wróg Rosji, Napoleon. Wyruszył z 600 tysięczną armią i zmierza już do Moskwy. Rozpoczyna się wielka batalia. Aktywny udział w niej bierze wojsko polskie. Zakończy się niedługo po bitwie pod Borodino i spaleniu Moskwy. Car Aleksander I odrzucił propozycję Napoleona o zawarciu pokoju. Pomimo zimy, Napoleon ogłosił odwrót. Na skutek silnych mrozów i rosyjskiej partyzantki z wielkiej armii ocalało zaledwie 10 % ! Rosjanie wkraczają do Paryża. Aleksander I triumfuje. Jednakże po Kongresie Wiedeńskim znika ze sceny politycznej i zamyka się w jednym z klasztorów na Syberii. Po śmierci zostaje zaliczony do grona świętych. W Rosji na tron carski wstępuje jego brat Mikołaj I. W czasach jego panowania ginie w pojedynku największy poeta wszech czasów Aleksander Puszkin.

Reasumując: Carowie Piotr III, Paweł I, Aleksander II i Mikołaj II zostali zamordowani. Zaledwie Mikołaj I, Aleksander I i Aleksander III, pomimo wielu prób zamachu, umarli śmiercią naturalną. Do grona świętych Cerkiew prawosławna zaliczyła Aleksandra I i Mikołaja II. Paweł I czeka w kolejce. Gdyby nie wybuch rewolucji w 1917 r. i zawieszenia procedury kanonizacyjnej, znalazł by się również w gronie świętych. Pomimo to lud Boży czci go jako świętego. __________________________

J.Worobjewski. Iudiada. Moskwa 2012r.