Piątek, 2024-03-29, 4:51 PM

Strona Jana pielgrzyma

Menu
Wejście
Kategorie
Pielgrzymki [31]
Bliski wschód [14]
Relikwie i cudowne ikony [32]
Tradycje prawosławia [36]
Relacje międzywyznaniowe [45]
Rozważania teologiczne [48]
Inne [76]
Wyszukiwanie
Statystyka

Online razem: 1
Gości: 1
Użytkowników 0

Katalog artykułów

Główna » Artykuły » Tradycje prawosławia

Post w prawosławiu
Niegdyś cudzoziemskich podróżników zadziwiała srogość rosyjskich postów. A poszczono na Rusi surowo i gorliwie. Jak pisze archimandryta Jan w „Pokutnej dyscyplinie dawnej Rusi”- posty weszły tak głęboko w ruską mentalność, że stały się podstawą życia religijnego narodu. Najsurowsze zasady obowiązywały w Wielkim Poście. Wstrzymywano się od palenia papierosów, spożywania alkoholu i obowiązywała wstrzemięźliwość płciowa. W pierwszym i trzecim tygodniu postu obowiązywało tzw. suchojadienije. W pozostałe tygodnie, oprócz środy i piątku, strawę gotowano. Nabiał był wykluczony. Ryba była dozwolona tylko na Błagowieszczenije, o ile nie wypadało to święto w Wielkim Tygodniu. W Wielki Piątek nie jedzono w ogóle. W czasie czytania Kanonu św. Andrzeja z Krety oddawano niezliczoną ilość pokłonów. Pokłony też obowiązywały w czasie modlitw indywidualnych. Życie w miastach jakby zamierało. Ludzie rzadziej opuszczali swoje domostwa. Znikały z ulic pyszne stroje. Pościły nawet małe dzieci. 
Dawniej mnisi Egiptu czy Syrii na czas postu opuszczali swoje klasztory szukając odosobnienia na pustyni. Zwyczaj ten przeniósł się częściowo i do Rosji. Tak np. św. Fieodosij, założyciel Kijewo-Pieczerskiej Ławry, na okres postu zamykał się w swojej pieczarze. Na ikonach święty jest przedstawiany ze zwitkiem i napisem „Postem i modlitwą troszczmy się o zbawienie dusz”. W klasztorach w czasie postów obowiązywała wzmożona modlitwa, medytacja i milczenie. Na czas postu do klasztorów przybywało wielu pątników, aby w ciszy, z dala od spraw powszednich znaleźć w sobie „wewnętrznego” człowieka. W czasie postów wzrastała częstotliwość przyjmowania św. komunii.
Tradycje postne obowiązywały i nadal obowiązują w Prawosławiu niemalże w niezmienionej formie. Ściśle przestrzegane są posty w klasztorach. W wielu z nich na przestrzeni całego roku nie podaje się dań mięsnych. 
Do dziś ważne wydarzenia w życiu wiernych poprzedza post i modlitwa. Żaden prawdziwy malarz ikon nie przystępuje do dzieła bez uprzedniej modlitwy i postu. O sile tych dwóch czynności, jakże ważnych w życiu każdego, świadczą słowa Chrystusa, że postem i modlitwą wypędza się nawet duchy nieczyste. Post był także znany w Starym Testamencie. Pościli prorocy i patriarchowie. Pościły też całe miasta. Oto jak na wezwanie Boże do pokuty i postu, przekazane ustami proroka Jonasza, w obliczu grożącej miastu zagłady, pościła cała Niniwa - stolica wielkiego starożytnego imperium asyryjskiego. I miasto ocalało. Nie przez przypadek do dziś w tym mieście zachował się grobowiec wielkiego proroka, pomimo upływu 2,5 tys. lat.
Praktykowanie postu przeszło i do Nowego Testamentu. Pierwszym świętym, który pościł na pustyni był św. Jan Chrzciciel. Żywił się on szarańczą i miodem dzikich pszczół – jak mówi Pismo Święte. Również Chrystus, po przyjęciu chrztu od św. Jana, udał się na pustynię. Tam przebywał 40 dni i nocy w poście i modlitwie. Chrystus w ten sposób przygotowywał się do spełnienia wielkiej misji – głoszenia światu dobrej nowiny, a także do wielkiej ofiary, którą miał złożyć na Golgocie. To na pamiątkę tego postu został ustanowiony przez Kościół Wielki Post poprzedzający Paschę. Post ten Kościół nazywa wiosną duchową. W Prawosławiu, zarówno sam post jak i dni jego poprzedzające, to niezwykły okres w życiu Kościoła. W istocie wszystkie nabożeństwa prawosławne to wielkie misteria, to niebo na ziemi, jak mówi św. Jan z Kronsztadu. Jednakże nabożeństwa wielkopostne to dodatkowo - wielka zaduma nad życiem i jakże misterne prowadzenie człowieka na drogę zbawienia. Takim przewodnikiem jest niewątpliwie Wielki Kanon Pokutny św. Andrzeja z Krety, czytany w pierwszym i piątym tygodniu postu.  
Według św. Jana Chryzostoma - „prawdziwy post to izolowanie się od zła, powstrzymanie się od wielomówstwa, unikanie gniewu, uśmierzenie zmysłów, nie osądzanie bliźnich, unikanie fałszu i krzywoprzysięstwa”. A zatem post to nie tylko ograniczenie lub unikanie niektórych posiłków, post to przede wszystkim wewnętrzny spokój i modlitwa.
„Post i modlitwa to dwa filary wiary, dwa żywe ognie, spalające złe duchy. Postem gasi się i likwiduje wszystkie cielesne namiętności, zwłaszcza nierząd; modlitwą gasi się i likwiduje namiętności duszy, serca i umysłu: złe zamierzenia i złe sprawy, mściwość, zawiść, nienawiść, złość, pychę, umiłowanie sławy i inne. Post oczyszcza cielesne i duchowe naczynie z nieczystej zawartości – światowych namiętności i żądz; przez modlitwę wprowadza się łaskę Ducha Świętego do zwolnionego i oczyszczonego naczynia; pełnia wiary polega na obecności Ducha Bożego w człowieku. Cerkiew Prawosławna od wielu wieków podkreślała znaczenie postu jako wypróbowanego lekarstwa na wszystkie namiętności cielesne i jako groźnego oręża przeciwko złym duchom. Wszyscy bagatelizujący post lub nieuznający go, w rzeczywistości bagatelizują wyraźną i ważną regułę, wpisaną przez Pana naszego Jezusa Chrystusa w system zbawienia człowieka, nie uznają tej reguły. Post nasila i przedłuża modlitwę, modlitwa i post wzmacniają wiarę, a wiara przesuwa góry, wypędza biesy i wszystko niemożliwe czyni możliwym”.
Nie prawdą jest twierdzenie, że długi post może negatywnie wpływać na nasze zdrowie, a nawet życie. Jak czytamy w żywotach świętych - wielcy asceci niemal całe życie pościli, a wielu z nich dożyło sędziwego wieku. Dla przykładu święty Szymon słupnik nie przyjmował posiłków przez cały Wielki Post, a odszedł z tego świata w wieku 103 lat.
A teraz wróćmy jeszcze do postów 40 dniowych. Liczba 40 jest liczbą sakralną. Dowodzą tego takie fakty jak:  
- 40-dniowy post Mojżesza na Górze Synaj, które poprzedzały otrzymanie od Boga Kamiennych Tablic z 10-cioma przykazaniami,
- 40-dniowy post Niniwy, który uchronił to miasto przed zagładą,
- 40-dniowy post Jana Chrzciciela na pustyni,
- 40- dniowy post Chrystusa na pustyni i wreszcie
- 40-letnia wędrówka Izraelitów do Ziemi Świętej itp.  
A oto jakie posty obowiązują w Prawosławiu. Najważniejszym postem jest oczywiście Wielki Post przed Wielkanocą, a w nim najbardziej surowy post obowiązuje w pierwszym, trzecim i ostatnim tygodniu zwanym Wielkim lub Tygodniem Męki Pańskiej. 
Bliskim Wielkiemu pod względem surowości jest post przed świętem Zaśnięcia Przenajświętszej Bogarodzicy. To ona jest naszą Orędowniczką przed Tronem Bożym, stąd pamięć o Jej przejściu do innego świata czcimy postem i modlitwą. Post trwa ok. 2 tygodni. 
Kolejnym ważnym postem jest post poprzedzający Boże Narodzenie, zwany czasami postem Filipowskim, bowiem zaczyna się w dniu pamięci św. Filipa. Trwa 40 dni.
Również dzień pamięci św. Apostołów Piotra i Pawła poprzedza 2 tygodniowy post. Surowy post obowiązuje również w dni poprzedzające: święto Chrztu Pańskiego, Ścięcie Głowy św. Jana Chrzciciela i Podniesienia Krzyża Pańskiego.
W Prawosławiu obowiązuje także post w środy i piątki na przestrzeni całego roku z wyjątkiem pierwszego tygodnia po Wielkiej Nocy, okresu pomiędzy Bożym Narodzeniem i Objawieniem Pańskim oraz pierwszy tydzień po Pięćdziesiątnicy. W środy wspominamy zdradę Judasza, a w piątki - Męki Chrystusa i Śmierć na Krzyżu.
Tak więc ustanowione posty są potwierdzeniem wielkiej prawdy, że podstawą życia prawosławnego chrześcijanina jest post i modlitwa. I tym się kierowali w życiu nasi przodkowie, tak też niegdyś żyła wielka Ruś zwana Świętą. Starajmy się i my naśladować te święte tradycje naszych matek i ojców, które prowadzą nas na drogę zbawienia.

Kategoria: Tradycje prawosławia | Dodał: pielgrzym (2009-08-31)
Odsłon: 5656