Przyjście na ziemię naszego Zbawiciela od samego początku napotkało wiele trudności. Poczynając od braku miejsca Swoich Narodzin w cywilizowanych warunkach, aż do konieczności ucieczki z Palestyny przed grożącą śmiercią z ręki Heroda. Uprzedzona przez anioła, Święta Rodzina udała się w długą podróż do Egiptu. Ewangelie opowiadają o tym wydarzeniu lakonicznie.
Główne informacje o pobycie Świętej Rodziny w Egipcie pochodzą ze źródeł koptyjskich. W Kościele tym wydarzenie to ma szczególne znaczenie. W tradycyjnie przyjmowanych miejscach pobytu - powstały klasztory, bądź świątynie, w których zachowała się pamięć o cudownych zdarzeniach związanych z pobytem Dzieciątka Jezus.
Spróbujmy, na ile to możliwe, prześledzić je. Głównym źródłem informacji na ten temat jest przewodnik - „Święta Rodzina w Egipcie”, wydany w 1999r. w Kairze. Książka bazuje na opisie wędrówki Świętej Rodziny po Egipcie autorstwa Patriarchy Aleksandryjskiego z IV wieku - Teofila. W Kościele koptyjskim wiarygodność tego opisu nie budzi wątpliwości.
Z Betlejem Święta Rodzina udała się szlakiem karawan nad Morzem Śródziemnym na Synaj aż do miejscowości Farma. Była to droga uciążliwa, w znacznej mierze po pustynnych terenach, gdzie doskwierał upał i pragnienie. Zarazem była to droga pełna niebezpieczeństw, grasowało tu bowiem wielu rozbójników. Jednym z nich, jak głosi podanie, był złoczyńca ukrzyżowany z Chrystusem, który się nawrócił.
Kolejnym miejscem postoju było miasteczko Tel Basta. Tu cudownie wytrysnęło z ziemi źródło, a także padły z postumentów egipskie bożki, gdy do nich zbliżył się Chrystus. Dłuższy pobyt miał miejsce w Mostorodzie w pobliżu Kairu. Tu w miejscowym kościele znajduje się źródło i jaskinia, w której zatrzymała się Święta Rodzina. Z nieznanych powodów trasa wędrówki wiedzie na północ do miejscowości Belbeis. Jest tam kościół koptyjski i drzewo Dziewicy Maryi, w cieniu którego przebywali Święci Podróżnicy.
Z Belbeis udali się do miasta Samanoud leżącego w Delcie Nilu. Tu znajduje się granitowe naczynie, w którym wg miejscowych przekazów, Matka Boża wyrabiała ciasto. Stąd udali się do miejscowości Sakka, najdalej wysuniętym na północ odcinku drogi w pobliżu Morza Śródziemnego. Najcenniejszą relikwią w Sakka jest ślad stopki Chrystusa odciśnięty w skale.
Z Sakka udali się na południe na tereny pustynne do Wadi El-Natrun. Tereny te obfitują w oazy i w późniejszych latach mieszkali tu pustelnicy, a następnie zbudowano wiele klasztorów. Kilka z nich przetrwało do naszych czasów. Są to El-Baramose, El-Sorian, Anba Beshoy i Abu Makar.
Kolejnym miejscem pobytu był Kair, jego przedmieścia Ain Shams i Matareya. Tu Święta Rodzina była najdłużej. Tu znajduje się bardzo stare drzewo Marii Panny i źródło wzbudzone przez Dzieciątko. Rosną też tu krzewy balsamiczne, z których wytwarza się pachnidła i środki do uśmierzania bólu. Przybysze zatrzymali się też w dzielnicy o nazwie Zeitoun.
To tu w 1968 roku miał miejsce wielki cud. Z kopuły świątyni koptyjskiej o tej nazwie wielokrotnie wychodziła w wielkiej świetlistej aureoli Matka Boża. Widziały Ją tysiące mieszkańców Kairu, w tym mahometanie, błagając Bogarodzicę o wstawiennictwo przed Jej Synem.
Z Kairu udali się do Maadi - przedmieści Memfis, ówczesnej stolicy Egiptu. Następnie w kierunku na zachód do miejscowości Bahnassa. W Samalout przekroczyli Nil i zatrzymali się w jaskini na Górze Palmowej. Jaskinia ta obecnie znajduje się w koptyjskim klasztorze pod wezwaniem Przenajświętszej Marii Panny. Z klasztoru droga prowadzi na zachód do miejscowości Al-Ashmounein i Dairout. Stąd udali się na Górę Qussqam, zatrzymując się jeszcze w miejscowościach Qoussia i Meir. Na górze Święta Rodzina przebywała około 6 miesięcy. Dla upamiętnienia tego faktu, u podnóża góry zbudowano wielki klasztor Al-Muharraq. Jest to miejsce szczególnego kultu w Kościele koptyjskim. Tu część skały, według podań, służyła Dzieciątku za łóżeczko. Stąd miejsce to Koptowie nazywają drugim Betlejem. Skałę tę uważają za najstarszy chrześcijański ołtarz kamienny na świecie. Proroctwo Izajasza mówi o tym: „W ów dzień będzie się znajdował ołtarz Pana pośrodku kraju Egiptu” (Iz.19,19-20). Klasztor Al-Muharraq znajduje się dokładnie w geometrycznym środku Egiptu. Według tradycji tu w grocie św. Józef miał widzenie Anioła z poleceniem: ”Wstań, weź Dziecię i Jego Matkę i idź do ziemi Izraela , bo już umarli ci, którzy czyhali na życie Dziecięcia”. W ten sposób spełniło się proroctwo Ozeasza, cytowane przez Ewangelistę Mateusza: ”Z Egiptu wezwałem Syna mego” (Mt.2.15).
Zakończeniem podróży była miejscowość Asiut. To około 400 km od Kairu. W tym miejscu na skalistej górze znajduje się wielki klasztor upamiętniający pobyt Świętej Rodziny. Droga powrotna do Palestyny prowadziła trasą zbliżoną, do tej którą przebyli z północy. Przeszli przez Kair, Synaj, Gazę aż do Nazaretu.
Według zapisów koptyjskich pokonali trasę długości ok. 2 tysięcy kilometrów, a czas pobytu w Egipcie wyniósł ponad 3 lata. W zapisach koptyjskich brak jednak wyjaśnienia powodów, dla których Święta Rodzina zmuszona była pokonywać takie odległości, będąc praktycznie cały czas w podróży. Być może przyczyną tego byli ówcześni mieszkańcy Egiptu, wtedy jeszcze poganie, którzy nie przyjmowali obcych przybyszów. Tak więc od początku Dzieciątko Jezus zaznało niewygody ciągłej podróży, upału i zimna, głodu i pragnienia. Później powie o Sobie: „Ptaki gniazda mają, a lisy nory, zaś Syn Człowieczy nie ma gdzie swojej głowy położyć”.
P.S. Przy opracowaniu niniejszego artykułu wykorzystano materiały zawarte w czasopiśmie „Miejsca Święte” Nr 12/48/2000.
| 