Pod koniec 2011 roku w Rosji miało miejsce wydarzenie bez precedensu. W całej tysiącletniej historii Cerkwi Prawosławnej Rosji po raz pierwszy dostarczono tu z Atosu niezwykłą relikwię - Pas Przenajświętszej Bogarodzicy, utkany Jej własnymi rękami. Wydarzenie to można uznać jako swoisty test wiary w narodzie. I naród rosyjski test ten zdał z niewiarygodną żarliwością. Niezliczona ilość wiernych oddała pokłon tej relikwii. Święty Pas przemierzył bezkresne terytorium - poczynając od Petersburga aż po Władywostok, od Uralu po Krasnojarsk. Przebywał w dziesiątkach miast całej Rosji, wszędzie witany z wielką czcią i adoracją. Poruszenie jakie wywołała ta niezwykła relikwia nie ma sobie równych. Ludzie aby przyłożyć się do niej, nieraz stali w kolejkach całą dobę. Nie było to zwykłe stanie, wielu z oczekujących pogrążonych było w modlitwie. Wizyta św.Pasa jest szczególnym błogosławieństwem Matki Bożej dla narodu rosyjskiego i odradzającego się prawosławia.
Bóg tak chciał, że tuż przed zabraniem św. Pasa z Atosu z monasteru Watoped byliśmy tam z pielgrzymką. Nie spodziewaliśmy się takiej łaski aby móc przyłożyć się do tej relikwii. Pas znajduje się w srebrnym relikwiarzu. Zwykle przechowywany jest w ołtarzu (prezbiterium). Po wieczornym nabożeństwie, łącznie z innymi relikwiami, wynoszony jest dla adoracji przez mnichów i licznie przebywających tam pielgrzymów.
Monaster Watopedzki to zaiste Dom Przenajświętszej. Dlatego też nikogo ze stałych mieszkańców tego świętego przybytku nie dziwił cudowny, nieziemski zapach rozprzestrzeniający się po całym monasterze, gdy wyszliśmy z cerkwi po porannym nabożeństwie. Nam, przybyszom z innego świata oznajmiono, że jest to namacalny dowód obecności Matki Bożej. Cały Atos znajduje się pod szczególną opieką Bogarodzicy, o czym świadczą liczne cuda dziejące się na tym skrawku ziemi. Nie przez przypadek półwysep ten mianuje się „Ogrodem Matki Bożej”. Tu ponad 2 tys. mnichów nie ustaje w swoich modlitwach do Przenajświętszej o ratunek dla tonącego w grzechu świata. Każdego dnia samych liturgii odprawia się tu ponad 200.
Wracając do św. Pasa - spróbujmy prześledzić dzieje tej niezwykłej relikwii. Pewne wyjaśnienia znajdujemy w książce Z.Sniessorewej: „Ziemnaja żizń Preswiatoj Bogorodicy” (Życie doczesne Przenajświętszej Bogarodzicy) wyd. w 1898 r. wznowienie z 1993 r. Jarosławl. Autorka podaje, że Przenajświętsza Bogarodzica swój Pas przekazała apostołowi Tomaszowi. Jak wiemy apostoł nie był obecny przy pogrzebie Przenajświętszej. Gdy po trzech dniach wrócił otworzono grób. Nie było już w nim ciała Bogarodzicy, leżał w nim jedynie Pas pozostawiony jakby na pocieszenie apostołowi Tomaszowi. W V wieku św. relikwię przeniesiono z Palestyny do Konstantynopola i złożono w specjalnie dla tego celu zbudowanej cerkwi we Włachernie. Żona cesarza Leona VI – Zoja w dowód wdzięczności za cudowne uzdrowienie przyozdobiła Pas złotą nitką widoczną do dzisiaj. Sam Pas jest utkany z wielbłądziej wełny. W IX w. św. Józef Studyta napisał specjalny kanon poświęcony tej relikwii, a dzień przeniesienia Pasa do Bizancjum ustanowiono jako święto. Relikwia słynęła wieloma cudami. Była wielokrotnie zabierana na pola bitew. Po jednej z przegranych trafiła w ręce zwycięskich Bułgarów. Po latach w 1153 r. serbski książę Łazarz przekazał relikwię na Atos do monasteru Watoped. Inna wersja podaje, że Pas został przekazany do Watopedu dopiero w XIV w. przez cesarza Jana Kaudakuzinos. Najprawdopodobniej chodzi tu o inną część Pasa, bowiem w Watopedzie przechowywane są dwa odcinki, ulokowane w osobnych sarkofagach. Wg autorki, część Pasa od X w. znajduje się także w Gruzji w Zugdidi. Została tam przekazana przez cesarza bizantyjskiego Romana w darze jego córce, wydanej za mąż za cara Abchazji i Gruzji Bagrata.
Parę lat temu będąc z pielgrzymką w Gruzji odwiedziliśmy miejscowość Zugdidi położoną w zachodniej części kraju. W tamtejszym muzeum pokazano nam szatę podobną do szat liturgicznych diakonów. Przewodnik informował, że jest to Szata Matki Bożej. W miejscowej cerkwi kupiliśmy na pamiątkę zdjęcia tej Szaty. W drodze powrotnej będąc na audiencji u Patriarchy Eliasza w Tbilisi zapytałem o autentyczność Szaty w Zugdidi. Patriarcha, być może nie do końca zrozumiał moje pytanie, poinformował jedynie, że w nowym soborze katedralnym w Tbilisi jest już przygotowany relikwiarz, w którym będzie złożona ta relikwia. Temat św. Pasa Bogarodzicy ani w Zugdidi ani u Patriarchy nie był poruszany.
Skoro już mowa o Szacie Bogarodzicy, to autorka cytowanej książki podaje, iż dwie Szaty Bogarodzica przed swoim zaśnięciem ofiarowała dwóm wdowom, które Jej usługiwały i wspomagały. Jedna z obdarowanych kobiet postanowiła aby ten wielki dar był przekazywany z pokolenia na pokolenie i chroniony z należną czcią. W V wieku w Palestynie przebywali dwaj greccy pielgrzymi. Będąc w Nazarecie zatrzymali się w domu pewnej bogobojnej staruszki. W jednym z pokoi zobaczyli wiele zapalonych świec, a wokół modlących się kobiet i mężczyzn. Po usilnych prośbach staruszka wyjawiła, że posiada wielką relikwię – Szatę Matki Bożej, od której dzieje się wielu cudownych uzdrowień. Szata znajdowała się w specjalnym sarkofagu. Zaświtała im wtedy myśl wykradzenia relikwii od staruszki. Będąc w Jerozolimie zamówili identyczny sarkofag i w drodze powrotnej ponownie odwiedzili dom staruszki. Wykorzystali moment nieuwagi i zamienili sarkofagi. Wielki skarb przywieźli do Bizancjum. W miejscowości Włacherna zbudowali kaplicę i tam pomieścili relikwię. Wielka ilość cudów powstających od relikwii spowodowała, że o sprawie musieli powiadomić cesarza Lwa. Informacja została przyjęta z wielką radością i cesarz polecił zbudować w tejże miejscowości cerkiew poświeconą Bogarodzicy, w której została złożona Jej Szata. Przez wieki chroniła ona Bizancjum od najazdów Persów, Saracenów, a także pogańskich wówczas Rosjan. W XIV w. historyk Nikifor Kalikst potwierdzał, że „Szata Bogarodzicy przechowywana jest w tej świątyni jako ochrona miasta, słynąca cudami uzdrowień”. Po latach, dzięki staraniom księcia Wasilija Golicyna, część Szaty Bogarodzicy została przekazana do Rosji i znajduje się w Uspienskim Soborze Kremla. Dzień 2 lipca ustanowiono jako święto „Położenia Szaty Bogarodzicy”.
| 